Dashboard là gì: Nguyên Tắc, Phân Loại & Cách Bố Cục Chuẩn

Hy vọng bài viết này sẽ mang đến cho bạn nhiều góc nhìn hữu ích về thế giới phân tích dữ liệu.

Author: Alice Mai | Founder & Lead Instructor of ACE Academy

Dashboards xuất hiện trong rất nhiều ứng dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, từ ứng dụng chia sẻ ảnh đến các bộ công cụ phân tích dữ liệu doanh nghiệp. Trong bài hướng dẫn này, chúng ta sẽ khám phá cách thiết kế dashboard hiệu quả, chuyên nghiệp. Tìm hiểu các nguyên tắc quan trọng và xem cách công cụ thiết kế UI của ACE có thể hỗ trợ bạn tạo dashboard phục vụ cho việc phân tích dữ liệu của mình, cũng như trong thiết kế UI-UX.

I. Dashboard là gì?

Dashboard là một màn hình trong ứng dụng hiển thị thông tin quan trọng. Thông thường, dashboard cung cấp cho người dùng một cái nhìn tổng quan, giúp họ truy cập nhanh vào các dữ liệu, chức năng và điều khiển quan trọng nhất.

Thực tế, dashboard thường đóng vai trò như một trang chủ Homepage, đặc biệt là đối với những người dùng thường xuyên (power users). Dashboard giúp họ nhanh chóng nắm bắt thông tin và thực hiện các hành động cần thiết một cách hiệu quả.

Dashboards chỉ nên hiển thị thông tin quan trọng

Chúng ta gọi chúng là dashboards vì, giống như bảng điều khiển trong một chiếc xe hơi, chúng được thiết kế để hiển thị dữ liệu quan trọng và cần thiết trong nháy mắt. Nhưng làm thế nào để xác định thông tin nào đủ quan trọng để xuất hiện trên một dashboard?

Hãy nghĩ về cách một chiếc xe hơi hoạt động. Bảng điều khiển của xe được sử dụng để hiển thị cho tài xế những thông tin liên quan trực tiếp đến việc lái xe – tốc độ, quãng đường đã đi, vòng tua động cơ, lượng nhiên liệu còn lại và cảnh báo khi có sự cố.

Chúng ta không mong đợi bảng điều khiển ô tô hiển thị tin tức, địa điểm du lịch gần đó hay lịch hẹn sắp tới, vì dù những thông tin này có thể thú vị, chúng không thực sự liên quan.

Dashboards phải luôn giúp người dùng tiết kiệm thời gian. Luôn thiết kế dashboard theo cách giúp người dùng làm việc hiệu quả hơn.

II. Có bao nhiêu loại dashboard design?

Trong Business Intelligence (BI) dashboards, có ba loại dashboard design chính, bao gồm:

• Operational dashboards – giúp user theo dõi những gì đang diễn ra ngay bây giờ
• Analytical dashboards – cung cấp cho user cái nhìn rõ ràng về xu hướng hiệu suất và các vấn đề tiềm ẩn
• Strategic dashboards – giúp user theo dõi các mục tiêu chiến lược chính thông qua các chỉ số KPIs

Dưới đây ACE liệt kê các ưu điểm chính của ba loại BI Dashboard và khi nào nên sử dụng chúng

1. Operational Dashboard là gì?

Operational dashboard (Bảng điều khiển vận hành) là một loại dashboard được sử dụng để hiển thị tình hình kinh doanh hiện tại theo thời gian thực.

Ví dụ, trong một ứng dụng phân tích web, operational dashboard có thể bao gồm các dữ liệu như: số người dùng đang hoạt động trên trang, nguồn giới thiệu từ mạng xã hội hàng đầu và số lượt xem trang mỗi phút.

Một ví dụ kinh điển là Google Analytics Real-time dashboard ( trích từ báo cáo của Google Analytics)

Operational dashboards rất hữu ích vì chúng cho phép user kiểm tra trạng thái hiện tại chỉ trong nháy mắt. Bạn nên bố trí chúng sao cho dữ liệu quan trọng nhất nằm ở góc trên bên trái (đối với các ngôn ngữ đọc từ trái sang phải), giúp người dùng có thể nhanh chóng nắm bắt thông tin ngay khi mở dashboard.

Operational dashboards có thể chứa một số biểu đồ nhưng không nên phản ánh dữ liệu chi tiết.

2. Analytical Dashboard có đặc điểm gì?

Analytical dashboards được sử dụng để hiển thị các tập dữ liệu quan trọng, luôn được so sánh với hiệu suất trước đó. Với Analytical dashboards, cần tập trung vào dữ liệu và hiển thị càng nhiều góc nhìn liên quan càng tốt.

Dạng dashboards này nên đặt dữ liệu quan trọng nhất ngay giữa trung tâm. Và giảm thiểu yếu tố graphics không cần thiết. Chúng đóng vai trò như một công cụ đo lường trạng thái của người dùng trong ứng dụng. Từ đó giúp họ dễ dàng phát hiện vấn đề.

3. Strategic Dashboards là gì?

Strategic dashboards là loại Dashboard cung cấp cái nhìn tổng thể về mục tiêu và hiệu suất chiến lược. Được sử dụng để đo lường hiệu suất dựa trên một tập hợp các chỉ số hiệu suất chính (KPIs). Một strategic dashboard tốt cần phản ánh hiệu suất hiện tại so với các mục tiêu chiến lược… Và không hiển thị các thông tin ngoài lề.

4. Phân loại Dashboard phổ biến

Ngoài lĩnh vực business intelligence, dashboards có thể có nhiều hình thức và kích thước khác nhau. Tùy thuộc vào loại ứng dụng. Lịch trình, trang hồ sơ, thư viện phim… nếu đó là một trang duy nhất chứa thông tin hoặc hành động quan trọng nhất mà user muốn truy cập, thì đó chính là một dashboard.

III. Thành phần chính của một dasboard hiệu quả là gì?

Một Dashboard hiệu quả với cấu trúc Dashboard tốt bao gồm các thành phần chính sau đây:

• Biểu đồ (Charts and Graphs)
• Bảng dữ liệu (Tables)
• KPIs
• Bộ lọc (Filters)
• Điều hướng (Navigation)

Note: Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, dashboard design có thể khác nhau rất nhiều. Tuy nhiên, tất cả các dashboards đều được tạo thành từ các cards (thẻ).

Tùy vào loại dashboard, mỗi card có thể chứa:

• Profile info (Thông tin hồ sơ)
• Notifications (Thông báo)
• Quick links, Navigation elements (Đường dẫn nhanh hoặc yếu tố điều hướng)
• Key data (Dữ liệu quan trọng)
• Graphs, data tables (Biểu đồ và bảng số liệu)

Những dashboard tốt nhất thường không chứa quá 5 hoặc 6 cards trong giao diện ban đầu.

Cần hiển thị tất cả nội dung quan trọng trong một screen duy nhất để cải thiện trải nghiệm người dùng (UX).

Dù dashboard có mục đích gì, dashboard luôn được xây dựng từ những khối cơ bản giúp truyền tải thông tin một cách trực quan. Các thành phần này có nhiều hình thức và kích thước khác nhau.

Hãy cùng tìm hiểu những yếu tố quan trọng nhất trong một dashboard:

1. Charts and Graphs – Biểu đồ

Biểu đồ (chart) là những công cụ trực quan hóa dữ liệu mạnh mẽ. Chúng sử dụng biểu đò cột, biểu đồ đường và các loại biểu đồ khác nhau để hiển thị xu hướng, mô hình và so sánh. Biểu đồ cột (Column chart) rất phù hợp để làm nổi bật các danh mục, trong khi biểu đồ đường (Line chart) cực kỳ hiệu quả trong việc thể hiện sự thay đổi theo thời gian. Cần chọn đúng loại biểu đồ để dữ liệu của bạn trở nên sống động.

Tìm hiểu thêm về Biểu đồ cột, biểu đồ đường và biểu đồ tròn để hiểu hơn về các loại biểu đồ thông dụng.

2. Tables – Bảng dữ liệu là gì?

Đôi khi, không gì có thể thay thế dữ liệu thô. Bảng dữ liệu (Tables) trình bày rõ ràng và có tổ chức để hiển thị thông tin chi tiết,. Rất phù hợp để phân tích hoặc so sánh nhiều biến số. Sử dụng bảng dữ liệu khi bạn cần người dùng thấy được con số chính xác đằng sau các biểu đồ trực quan.

3. KPIs and Metrics được xác định như thế nào?

Đây là nền tảng của bất kỳ dashboard nào.

• KPIs (Chỉ số hiệu suất chính) là những thước đo quan trọng nhất để đánh giá mức độ thành công của mục tiêu.
• Metrics (Số liệu đo lường) cung cấp bối cảnh và thông tin bổ sung xung quanh các KPIs đó.

Cần xem KPIs như tiêu đề chính và metrics là những chi tiết hỗ trợ giúp hoàn chỉnh bức tranh dữ liệu rõ ràng.

4. Filters and Controls – Bộ lọc và Bảng điều khiển là gì?

Cho phép user tương tác với dashboard bằng cách cung cấp các bộ lọc và điều khiển (Filters and Controls). Điều này giúp user tập trung vào những khu vực quan tâm cụ thể, tùy chỉnh giao diện hiển thị. Từ đó đi sâu vào dữ liệu khi cần thiết.

5. Navigation – Điều hướng ứng dụng là gì?

Một dashboard được tổ chức tốt sẽ giúp trải nghiệm người dùng trở nên dễ dàng và mượt mà hơn. Đảm bảo rằng người dùng có thể tìm thấy thông tin họ cần một cách nhanh chóng và trực quan.

Cần bảo đảm sử dụng labels rõ ràng, bố cục nhất quán và nhóm thông tin hợp lý. Từ đó tạo ra một trải nghiệm điều hướng hiệu quả.

6. Checklist các thành phần phổ biến nhất của Dashboard

IV. Tạm kết

Dashboard là một phần cực kì quan trọng và không thể thiếu cho quá trình phân tích dữ liệu. Vậy, làm cách nào để có thể thiết kế một Dashboard chuyên nghiệp và thuyết phục người xem? Các nguyên tắc nào cần lưu ý để hoàn thiện Dashboard một cách chuẩn chuyên gia nhất? Cùng ACE tham khảo bài viết Các nguyên tắc thiết kế dashboard chuyên nghiệp để nắm vững bí kíp thiết kế từ các chuyên gia hàng đầu.

Để xây dựng được một Dashboard đẹp nói riêng và một project phân tích nói riêng, việc có đủ kỹ năng trực quan hóa dữ liệu là vô cùng quan trọng. Bạn có thể biết cách làm chart, nhưng việc sắp xếp nó và biến nó trở thành một câu chuyện mạch lạc, dễ hiểu và thuyết phục người xem lại đòi hỏi thêm nhiều kĩ năng storytelling quan trọng khác nữa.

Để trang bị thật tốt kĩ năng này, tham khảo ngay khóa học Data Analysis For Business Professional và Advanced Data Analytics In Excel tại ACE Academy. Khóa học được thiết kế tinh gọn, thực tế từ các chuyên gia hàng đầu, trang bị cho bạn mọi kỹ năng trực quan hóa dữ liệu chuyên nghiệp, biến các biểu đồ rời rạc của bạn thành một câu chuyện thuyết phục và có ý nghĩa. Giúp bạn tự tin hơn khi đứng trước mặt cấp trên hay khách hàng.

V. Các câu hỏi thường gặp trong thiết kế dashboard

About the author

Alice Mai

Founder & Lead Instructor of ACE Academy

Cô Alice là founder tại ACE Academy – nền tảng đào tạo kỹ năng phân tích dữ liệu và tư duy kinh doanh thực chiến. Cô đồng thời là chuyên gia tư vấn tại ACE Partners Consulting & 180 Systems Canada, tập trung vào chiến lược, digital marketing và chuyển đổi số cho các doanh nghiệp. Với hơn 15 năm kinh nghiệm tại các tập đoàn đa quốc gia như TikTok, Lazada và ACFC, Alice kết hợp giữa tư duy lãnh đạo và công nghệ để kiến tạo giải pháp giáo dục phù hợp cho thế hệ trẻ trong thời đại AI.

Linkedin Threads Facebook