Trong thực tế, phần lớn các doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn sử dụng Excel như một công cụ phân tích dữ liệu cơ bản, đặc biệt là trong các bộ phận kế toán, tài chính, hành chính và nhân sự. Tuy nhiên, các doanh nghiệp tiên tiến, đặc biệt trong ngành công nghệ, ngân hàng, và thương mại điện tử đang dần chuyển sang Power BI để quản lý và theo dõi dữ liệu theo thời gian thực.
I. Giới thiệu tổng quan về học phân tích dữ liệu – data analyst
1. Phân tích dữ liệu là gì và tại sao ngày càng quan trọng?
Trong thời đại dữ liệu bùng nổ như hiện nay, “phân tích dữ liệu” đã trở thành một trong những kỹ năng không thể thiếu của sinh viên, nhân viên văn phòng và cả nhà quản lý. Phân tích dữ liệu giúp biến các con số khô khan thành thông tin có giá trị – từ đó hỗ trợ ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn và chiến lược hơn.
Phân tích dữ liệu bao gồm các bước từ thu thập, xử lý, trực quan hóa cho đến diễn giải và trình bày dữ liệu. Đây không còn là công việc dành riêng cho dân IT hay lập trình viên – bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu học phân tích dữ liệu và ứng dụng trong công việc của mình.
2. Các công cụ phổ biến được sử dụng trong phân tích dữ liệu hiện nay là gì?
Hiện nay, hai công cụ nổi bật nhất cho người mới học phân tích dữ liệu – data analyst là Microsoft Excel và Power BI. Cả hai đều mạnh mẽ và phục vụ tốt cho các mục tiêu khác nhau:
- Excel phù hợp với những tác vụ phân tích đơn giản đến trung bình, quen thuộc với hầu hết mọi người.
- Power BI mang đến khả năng trực quan hóa nâng cao, kết nối dữ liệu tự động và tạo dashboard chuyên nghiệp.
Nhưng liệu bạn nên học cái nào trước? Và công cụ nào thực sự tốt hơn cho người mới bắt đầu học phân tích dữ liệu – data analyst?
II. Giới thiệu về Excel – Tại sao Excel là người bạn đồng hành truyền thống?
1. Excel là gì và dùng để làm gì?
Excel là một công cụ bảng tính phổ biến thuộc bộ phần mềm Microsoft Office. Không chỉ là công cụ tính toán, Excel còn được sử dụng rộng rãi trong phân tích dữ liệu – data analyst, kế toán, lập ngân sách, báo cáo tài chính, và nhiều lĩnh vực khác.
2. Các tính năng chính của Excel trong phân tích dữ liệu
- Hàm và công thức: SUM, VLOOKUP, IF, INDEX-MATCH,…
- Pivot Table (Bảng tổng hợp): Rất hữu ích trong việc tóm tắt dữ liệu lớn.
- Biểu đồ: Trực quan hóa dữ liệu bằng biểu đồ cột, đường, tròn,…
- Power Query & Power Pivot: Công cụ nâng cao để xử lý và phân tích dữ liệu lớn.
3. Ưu điểm và hạn chế của Excel là gì?
Ưu điểm:
- Dễ học, dễ tiếp cận, giao diện thân thiện.
- Được sử dụng rộng rãi trong doanh nghiệp.
- Mạnh mẽ với các công thức và phân tích mô hình tài chính.
Hạn chế:
- Khó kiểm soát khi dữ liệu quá lớn.
- Thiếu tính tự động hóa và bảo mật dữ liệu.
- Hạn chế trong việc tạo dashboard động và chuyên nghiệp.
III. Khám phá Power BI – Công cụ hiện đại trong kỷ nguyên dữ liệu
1. Power BI là gì và có gì khác với Excel?
Power BI là công cụ trực quan hóa và phân tích dữ liệu mạnh mẽ đến từ Microsoft. Điểm khác biệt lớn nhất của Power BI là khả năng kết nối dữ liệu từ nhiều nguồn, tự động cập nhật, và tạo ra những dashboard động dễ hiểu và bắt mắt.
2. Các tính năng chính của Power BI dành cho người mới là gì?
- Data Connectivity: Kết nối dữ liệu từ Excel, SQL, Google Sheets, API, v.v.
- Data Modeling: Tạo mối quan hệ giữa các bảng dữ liệu.
- Visualizations: Biểu đồ dạng cột, bản đồ, gauge, slicer, matrix,…
- Dashboard & Reports: Tạo báo cáo đẹp mắt chỉ bằng thao tác kéo thả.
3. Ưu điểm và hạn chế của Power BI là gì?
Ưu điểm:
- Dashboard chuyên nghiệp, hiện đại.
- Tự động cập nhật dữ liệu.
- Dễ chia sẻ và tích hợp với các nền tảng khác (Teams, SharePoint,…).
Hạn chế:
- Cần thời gian làm quen với giao diện mới.
- Phụ thuộc vào kết nối internet và nền tảng Microsoft.
- Cần hiểu về mô hình dữ liệu (Data Modeling) để sử dụng hiệu quả.
IV. So sánh chi tiết Excel và Power BI – Điểm mạnh từng công cụ là gì?
1. Bảng so sánh tính năng: Excel vs Power BI
| Tiêu chí | Excel | Power BI |
| Mức độ phổ biến | Rất cao | Đang tăng mạnh |
| Dễ học | Cao | Trung bình |
| Khả năng xử lý dữ liệu lớn | Giới hạn | Mạnh mẽ |
| Trực quan hóa dữ liệu | Cơ bản | Nâng cao |
| Dashboard | Tĩnh | Động |
| Tự động hóa cập nhật | Hạn chế | Rất tốt |
| Hỗ trợ di động | Kém | Có app riêng |
2. Trường hợp nào nên dùng Excel, trường hợp nào dùng Power BI
Dưới đây là các trường hợp dùng Excel và Power BI mà người mới học phân tích dữ liệu nên biết:
- Dùng Excel khi: phân tích nhanh, xử lý bảng tính đơn giản, làm báo cáo định kỳ nhỏ.
- Dùng Power BI khi: làm dashboard, báo cáo tương tác, cần chia sẻ cho nhiều người.
3. Có nên học cả hai khóa học data: Excel và Power BI không? Vì sao?
Câu trả lời là CÓ. Excel là nền tảng vững chắc giúp bạn hiểu cách xử lý dữ liệu từ cơ bản, còn Power BI sẽ đưa kỹ năng của bạn lên một tầm cao mới về trực quan hóa và tự động hóa. Việc học song song cả hai khóa học data sẽ giúp bạn linh hoạt và toàn diện hơn trong môi trường phân tích dữ liệu chuyên nghiệp.
V. Góc nhìn thực tế: Chuyên gia nói gì về Excel và Power BI?
1. Doanh nghiệp hiện nay đang ưu tiên công cụ nào?
Trong thực tế, phần lớn các doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn sử dụng Excel như một công cụ phân tích dữ liệu cơ bản, đặc biệt là trong các bộ phận kế toán, tài chính, hành chính và nhân sự. Tuy nhiên, các doanh nghiệp tiên tiến, đặc biệt trong ngành công nghệ, ngân hàng, và thương mại điện tử đang dần chuyển sang Power BI để quản lý và theo dõi dữ liệu theo thời gian thực.
Nhiều chuyên gia khẳng định rằng:
“Nếu Excel là nền tảng giúp bạn hiểu dữ liệu, thì Power BI là công cụ giúp bạn kể chuyện với dữ liệu.”
Cả hai đều là kỹ năng được tuyển dụng đánh giá cao trong hồ sơ xin việc của sinh viên mới ra trường hoặc những ai đang chuyển hướng sang lĩnh vực data analyst. Vậy nên nếu là người mới học phân tích dữ liệu, bạn cần tham khảo cả 2 khóa học data analyst này nếu muốn trang bị đầy đủ cả 2 công cụ.
2. Kinh nghiệm tự học phân tích dữ liệu của người mới: bắt đầu từ đâu?
Theo chia sẻ từ các học viên mới học phân tích dữ liệu – data analyst, phần lớn mọi người nên bắt đầu từ Excel, sau đó chuyển sang Power BI. Excel giúp bạn làm quen với bảng tính, hiểu logic dữ liệu, nắm được tư duy phân tích cơ bản. Khi đã vững, bạn sẽ dễ dàng làm quen với Power BI mà không bị “ngợp” bởi giao diện mới và cách tổ chức dữ liệu phức tạp hơn.
VI. Kết luận: Không phải là chọn 1 – mà là dùng đúng lúc đúng công cụ
Không có câu trả lời đúng tuyệt đối cho câu hỏi: “Excel hay Power BI cái nào tốt hơn?”. Vì mỗi công cụ đều phát huy sức mạnh tối đa trong những tình huống khác nhau. Điều quan trọng không phải là bạn chọn công cụ nào, mà là bạn biết khi nào nên dùng công cụ nào.
Đối với người mới học phân tích dữ liệu – data analyst, hành trình lý tưởng nên bắt đầu từ Excel – xây nền tảng, sau đó nâng cấp với Power BI – tạo sự khác biệt trong cách bạn thể hiện thông tin.
VII. Bắt đầu hành trình tự học phân tích dữ liệu – data analyst với Excel và Power BI cùng ACE Academy
1. Tự học phân tích dữ liệu – data analyst – Tại sao nên học từ nền tảng vững chắc Excel trước?
Tại ACE Academy, chúng tôi hiểu rằng một nền tảng vững chắc là bước khởi đầu của một sự nghiệp bền vững. Khóa học data: Data Analytics In Excel tại đây không chỉ giúp bạn thành thạo các hàm và kỹ năng phân tích thực tế cho người mới học phân tích dữ liệu, mà còn xây dựng tư duy dữ liệu để bạn dễ dàng tiếp cận các công cụ hiện đại như Power BI sau này.
2. Tìm hiểu khóa học data analyst – phân tích dữ liệu online tại ACE Academy – Khóa học data: Data Analytics In Excel
– Phù hợp cho người mới bắt đầu học phân tích dữ liệu
– Giảng viên có kinh nghiệm thực chiến
– Bài tập thực tế mô phỏng môi trường doanh nghiệp
– Định hướng tiếp cận Power BI trong giai đoạn tiếp theo
3. Tìm hiểu khóa học data analyst – phân tích dữ liệu online tại ACE Academy – Khóa học data: Decision Analytics In Power BI
Bạn sẽ được học gì trong Khóa học data: Decision Analytics In Power BI tại ACE Academy:
- Cách tư duy “phân tích – tổng hợp – kể chuyện với dữ liệu”;
- Thực hành với dataset doanh nghiệp thực – đánh giá như đề PL-300;
- Làm việc như một Data Analyst thực thụ: từ hiểu bài toán kinh doanh → thiết kế mô hình → kể chuyện qua dashboard;
- Và đặc biệt: chuẩn bị toàn bộ kiến thức và case lab cho kỳ thi PL-300 Microsoft Power BI Data Analyst Associate.
Tìm hiểu về kỳ thi PL-300 và lộ trình ôn luyện hiệu quả tại đây
VIII. FAQ – Giải đáp thắc mắc thường gặp về học Excel, học Power BI và học phân tích dữ liệu
1. Excel có đủ dùng cho phân tích dữ liệu chuyên sâu không?
2. Mất bao lâu để học Power BI từ con số 0?
3. Có thể học song song cả Excel và Power BI không?
4. Người mới học phân tích dữ liệu – data analyst nên học cái nào trước?
5. Học phân tích dữ liệu – data analyst có cần biết lập trình không?
6. Học Excel/Power BI có khó không? Nên bắt đầu từ đâu?
About the author
Kim Trương
Co-Founder of ACE Academy
Kim Trương, MFIN là chuyên gia tài chính và quản lý rủi ro với kinh nghiệm tại Bosch, ACB và các dự án AI-driven tài chính toàn cầu. Hiện Kim là Project Manager tại Bosch Global Software, đồng thời là Investment Risk Trainer tại ACB Stocks và cố vấn tại Alice&Partners Consulting.Với vai trò co-founder của ACE Academy, giảng viên Kim Trương giảng dạy chuyên đề về phân tích tài chính doanh nghiệp bằng Excel, và tư vấn cho nhiều doanh nghiệp SME trong ngành F&B tại Việt Nam.
