Luật Trí tuệ Nhân tạo (AI) của Việt Nam được thông qua ngày 10/12/2025 với 35 điều, đặt nền tảng pháp lý cho nghiên cứu, quản lý và ứng dụng AI. Luật quy định nguyên tắc minh bạch, trách nhiệm, đạo đức và yêu cầu các bên sử dụng AI phải tuân thủ chuẩn mực an toàn.
Ngày 10/12/2025, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Trí tuệ Nhân tạo (AI) với tỉ lệ tán thành lên đến 90,70%. Đây không chỉ là sự kiện đánh dấu Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia xây dựng khung pháp lý toàn diện về AI, mà còn là cột mốc quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hành trình học tập và làm việc của thế hệ trẻ. (https://baochinhphu.vn/viet-nam-chinh-thuc-co-luat-tri-tue-nhan-tao-ai-102251210164948585.htm).
Đối với sinh viên và những bạn đang trong 1–5 năm đầu sự nghiệp, đạo luật này đặt ra một bối cảnh hoàn toàn mới: AI không còn là xu hướng tham khảo, mà trở thành nền tảng để học, để làm và để phát triển sự nghiệp.
I. Luật Trí tuệ nhân tạo AI — một điểm tựa pháp lý cho giai đoạn phát triển mới
Luật AI gồm 35 điều, có hiệu lực từ 1/3/2026. Với định hướng “quản lý để phát triển”, luật đặt ra nguyên tắc rằng AI phải phục vụ con người, có sự giám sát của con người trong các quyết định quan trọng và vận hành theo những chuẩn mực an toàn, minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Việc không điều chỉnh các mô hình AI mà tập trung vào hành vi sử dụng và đầu ra là một bước đi thông minh. Cách tiếp cận này đảm bảo công nghệ có không gian phát triển. Trong khi rủi ro được kiểm soát thông qua trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên liên quan.
Luật cũng thiết kế theo dạng luật khung, cho phép điều chỉnh linh hoạt thông qua nghị định. Phù hợp với tốc độ thay đổi nhanh của công nghệ.
II. Trí tuệ nhân tạo AI được hợp pháp hóa và khuyến khích phát triển
Một trong những điểm quan trọng của luật là thúc đẩy tự chủ AI. Từ hạ tầng tính toán, dữ liệu đến năng lực nghiên cứu và nguồn nhân lực. Khi Trung tâm tính toán AI quốc gia được xây dựng và hệ thống dữ liệu mở có kiểm soát đi vào hoạt động, AI sẽ trở thành nền tảng phổ biến trong rất nhiều tác vụ: phân tích dữ liệu, hỗ trợ ra quyết định, dự báo, tối ưu quy trình và đánh giá hiệu quả.
Nhờ đó, năng lực kết hợp giữa dữ liệu – tư duy phân tích – sử dụng AI sẽ trở thành tiêu chuẩn mới. Những người có khả năng đọc hiểu dữ liệu, phân tích logic, đánh giá đầu ra của AI và ứng dụng AI vào công việc sẽ có ưu thế rõ rệt trong bối cảnh mới.
Bởi AI có thể hỗ trợ xử lý nhanh. Nhưng phần đánh giá, kết nối bối cảnh, kiểm tra rủi ro…. Và đưa ra quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào con người.
III. Ý nghĩa quan trọng của phân loại rủi ro AI — kỹ năng đánh giá và sử dụng AI đúng cách
Luật AI phân loại hệ thống trí tuệ nhân tạo theo ba mức rủi ro: thấp, trung bình và cao. Cách tiếp cận này giúp AI được đưa vào sử dụng rộng rãi hơn. Đồng thời buộc người vận hành phải hiểu và chịu trách nhiệm khi áp dụng AI trong từng tình huống.
Việc yêu cầu hồ sơ tự đánh giá an toàn cho các hệ thống rủi ro cao. Cùng với cơ chế hậu kiểm thay vì tiền kiểm, tạo ra môi trường linh hoạt nhưng có kỷ luật. Điều này đòi hỏi kỹ năng nhận diện rủi ro, hiểu dữ liệu AI sử dụng. Và còn là khả năng đánh giá mức độ tin cậy của kết quả mà AI đưa ra.
Trong công việc thực tế, điều này đặc biệt quan trọng. AI có thể đưa ra con số, dự báo hoặc tóm tắt… Nhưng đánh giá xem kết quả đó hợp lý hay không, có tính nhất quán hay không vẫn là công việc của con người.
IV. Luật AI đặt ra tiêu chuẩn mới cho năng lực phân tích dữ liệu và ra quyết định
Khi AI được đưa vào nhiều quá trình phân tích, khả năng đọc hiểu dữ liệu và kiểm định thông tin trở thành kỹ năng cốt lõi. Dữ liệu đầu vào sai hoặc diễn giải sai có thể dẫn đến quyết định sai lệch. Và Luật AI nhấn mạnh rất rõ trách nhiệm của người vận hành trong những trường hợp như vậy.
Vì vậy, việc phát triển năng lực phân tích dữ liệu, hiểu ý nghĩa của các chỉ số, phân tích xu hướng, đánh giá bất thường, kiểm tra nguồn dữ liệu và diễn giải insight trở thành nền tảng quan trọng. AI có thể làm nhanh nhưng không thể thay thế hoàn toàn khả năng phân tích con người. Nhất là trong tình huống cần bối cảnh, trực giác nghề nghiệp, khả năng kết nối nhiều nguồn thông tin.
Khả năng “làm việc cùng AI” — không phụ thuộc, không sao chép máy móc — sẽ là tiêu chuẩn của thế hệ lao động sắp tới.
Ứng dụng hiệu quả các tính năng AI trong các công cụ phân tích dữ liệu Excel và Power BI thông qua khóa học data thực chiến Data for Business Professionals tại ACE Academy
V. Luật Trí tuệ nhân tạo AI và hành trình học tập trong thời đại dữ liệu
Trong những năm tới, sự khác biệt lớn nhất trong công việc không nằm ở việc ai biết nhiều công cụ hơn. Mà ở việc ai hiểu dữ liệu hơn, ai đọc được bối cảnh tốt hơn,… Và ai biết tận dụng AI để tăng sức mạnh tư duy của chính mình. Công cụ có thể hỗ trợ, nhưng khả năng kết nối dữ liệu với vấn đề thực tế, hiểu được ý nghĩa phía sau con số và đưa ra quyết định sắc bén vẫn là năng lực thuộc về con người.
Đó cũng là lý do ACE xây dựng chương trình Data for Business Professionals. Một lộ trình giúp người học không chỉ biết sử dụng AI mà còn thực sự làm chủ cách phân tích, đánh giá và vận dụng AI vào công việc hàng ngày. Khóa học tập trung vào xây dựng nền tảng phân tích vững chắc, phát triển tư duy xử lý dữ liệu. Từ đó hình thành kỹ năng ra quyết định dựa trên bằng chứng, thay vì cảm tính.
Điểm nổi bật trong chương trình
- Mentor 1-1: Giải đáp, định hướng, và giúp bạn tránh sai lầm ngay từ đầu.
- Dự án thực tế: Mô phỏng bài toán doanh nghiệp. Từ phân tích doanh thu, tối ưu chiến dịch marketing, đến dự báo bán hàng.
- Hướng dẫn xây dựng portfolio: Hoàn thiện từ bố cục, nội dung đến cách trình bày chuyên nghiệp.
- Cộng đồng học viên & cựu học viên: Nơi chia sẻ cơ hội việc làm, tài liệu, và network.
Nếu bạn muốn học Data Analyst theo một lộ trình rõ ràng, có người đồng hành,… Và tạo ra kết quả thực tế ngay từ những buổi đầu tiên, khoá học Data Analyst: Data Analysis For Business Professional tại ACE Academy là lựa chọn phù hợp dành cho bạn.
Hãy chuẩn bị nghiêm túc cho tương lai nghề nghiệp! Nơi dữ liệu và AI trở thành ngôn ngữ chung của mọi ngành. Đây là thời điểm thích hợp để bắt đầu trang bị cho mình năng lực đó. ACE đồng hành cùng bạn trên hành trình nâng cấp tư duy và kỹ năng phân tích. Là một hành trang quan trọng để tiến xa hơn trong kỷ nguyên số.
VI. FAQ – Câu hỏi thường gặp về luật trí tuệ nhân tạo AI
Luật AI là văn bản pháp lý đầu tiên điều chỉnh hoạt động nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI tại Việt Nam. Quy định các nguyên tắc quản lý, trách nhiệm, minh bạch và tiêu chuẩn an toàn trong toàn bộ hệ sinh thái AI.
Luật thúc đẩy tự động hóa nhưng cũng mở ra nhiều nhu cầu tuyển dụng mới như Data Analyst, AI Engineer, AI Auditor, chuyên viên pháp chế AI… Việc nâng cấp kỹ năng số trở thành bắt buộc.
Doanh nghiệp phải đảm bảo minh bạch dữ liệu, kiểm soát rủi ro, tuân thủ quy tắc đạo đức, có người chịu trách nhiệm về quyết định do AI hỗ trợ và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng.
Các kỹ năng trọng yếu gồm: dữ liệu & phân tích, hiểu biết AI, kỹ năng công nghệ, tư duy phản biện, đạo đức số và khả năng làm việc với hệ thống tự động.
Sinh viên cần sớm trang bị kiến thức về dữ liệu, AI ứng dụng, kỹ năng tư duy số,… Cùng các chứng chỉ chuyên môn như Data Analysis, Data Science, Power BI hoặc Python.
VII. Nguồn tham khảo
Các phân tích trong bài được tổng hợp từ những nguồn thông tin chính thống. Và báo cáo nghiên cứu uy tín trên thế giới nhằm đảm bảo độ chính xác và khách quan
Để đảm bảo tính chính xác và cập nhật cho bài viết, ACE tổng hợp thông tin từ các nguồn chính thống và tài liệu chuyên môn dưới đây:
- Chính phủ Việt Nam – Thông tin về Luật Trí tuệ Nhân tạo: https://baochinhphu.vn/viet-nam-chinh-thuc-co-luat-tri-tue-nhan-tao-ai-102251210164948585.htm
- Bộ Khoa học & Công nghệ – Chính sách và định hướng phát triển AI: https://most.gov.vn/
- UNESCO – Khuyến nghị về đạo đức AI: https://www.unesco.org/en/artificial-intelligence/recommendation-ethics
- OECD AI Policy Observatory – Khung chính sách và nguyên tắc quản trị AI: https://oecd.ai/en/
- PwC – Báo cáo “AI and the Future of Work”: https://www.pwc.com/gx/en/issues/analytics/artificial-intelligence.html
About the author
Alice Mai
Founder & Lead Instructor of ACE Academy
Cô Alice là founder tại ACE Academy – nền tảng đào tạo kỹ năng phân tích dữ liệu và tư duy kinh doanh thực chiến. Cô đồng thời là chuyên gia tư vấn tại ACE Partners Consulting & 180 Systems Canada, tập trung vào chiến lược, digital marketing và chuyển đổi số cho các doanh nghiệp. Với hơn 15 năm kinh nghiệm tại các tập đoàn đa quốc gia như TikTok, Lazada và ACFC, Alice kết hợp giữa tư duy lãnh đạo và công nghệ để kiến tạo giải pháp giáo dục phù hợp cho thế hệ trẻ trong thời đại AI.
